czwartek, 15 stycznia 2015

Przepis: Gazpacho według Pepy (Mujeres al borde de un ataque de nervios)

Gazpacho według Pepy (Carmen Maura), głownej bohaterki filmu Kobiety na skraju załamania nerwowego (Mujeres al borde de un ataque de nervios, P. Almodóvar, 1988).

źródło: youtube

“¿Qué tiene este gazpacho?“

“Tomate, pepino, pimiento, cebolla, una puntita de ajo… Aceite, sal, vinagre, pan duro y agua“.


Czyli: "pomidory, ogórki, papryka, cebula, odrobina czosnku... Oliwa, sól, ocet, chleb i woda". Oczywiście w przeciwieństwie do Pepy nie dodajemy środków nasennych. Wszystko miksujemy w blenderze i gotowe. Podajemy na zimno.

Smacznego :)

Liczebniki główne, liczby porządkowe po hiszpańsku.


Los números cardinales - liczebniki główne 


0              cero      



10           diez       
1              uno       
20           veinte  
2              dos        
30           treinta 
3              tres       
40           cuarenta
4              cuatro  
50           cincuenta
5              cinco     
60           sesenta               
6              seis       
70           setenta               
7              siete     
80           ochenta
8              ocho     
90           noventa
9              nueve  
100         cien       

11 once               
21 veintiuno, veintiuna
31 treinta y uno, treinta y una
12 doce               
22 veintidós       
32 treinta y dos
13 trece               
23 veintitrés      
33 treinta y tres               
14 catorce          
24 veinticuatro 
34 treinta y cuatro          
15 quince            
25 veinticinco    
35 treinta y cinco             
16 dieciséis        
26 veintiséis      
36 treinta y seis
17 diecisiete      
27 veintisiete    
37 treinta y siete             
18 dieciocho      
28 veintiocho    
38 treinta y ocho             
19 diecinueve   
29 veintinueve 
39 treinta y nueve
20 veinte
30 treinta            
40 cuarenta

  • We wszystkich liczbach pomiędzy 16 i 29 kończących się na 's' w zapisie jest akcent. 

Los números ordinales -  liczby porządkowe

1º, primero o primer, 1ª, primera
2º, segundo, 2ª segunda
3º, tercero o tercer, 3ª tercera
4º, cuarto, 4ª cuarta
5º, quinto, 5ª ,quinta
6º, sexto, 6ª, sexta
7º, séptimo, 7ª, séptima
8º, octavo, 8ª,octava
9º, noveno, 9ª,novena
10º, décimo, 10ª, décima

  • Tak jak przymiotniki, mogą mieć rodzaj żeński lub męski, liczbę pojedynczą mnogą.
  • Z reguły znajdują się przed rzeczownikiem: el cuarto piso, jednak po tytułach: Fernando séptimo.
  • Primero i tercero tracą swoje końcowe 'o' przed rzeczownikiem l. pojedynczej rodzaju męskiego: el primer abuelo.
  • Pomimo, że istnieją liczby porządkowe powyżej 10, z reguły używa się w ich miejscu liczebników głównych: el siglo dieciséis.

11º, undécimo, 11ª,décimo primero
12º, duodécimo, 12ª, décimo segundo
20º, vigésimo, 20ª, vigésima
30º, trigésimo, 30ª, trigésima
40º, cuadragésimo, 40ª, cuadragésima
50º, quincuagésimo, 50ª, quincuagésima
60º, sexagésimo, 60ª, sexagésima
70º, septuagésimo, 70ª, septuagésima
80º, octogésimo, 80ª, octogésima
90º, nonagésimo, 90ª, nonagésima

wtorek, 13 stycznia 2015

La Movida Madrileña - scena madrycka lat 80.

W czasie dyktatury Franco, od 1937 roku, Hiszpania charakteryzowała się bardzo ścisłą cenzurą, wartości chrześcijańskie miały duże znaczenie, czymś niemoralnym były rozwody, samobójstwa i seks poza małżeństwem. Cenzurę zniesiono w roku 1977 (El Real Decreto-ley 24/1977).

La Movida, czyli Ruch Madrycki, pojawiła się w stolicy Hiszpanii na początku transformacji i trwała w czasie lat 80. XX wieku. Movida pokazuje wszystko co ukrywano w czasach dyktatury Franco, czyli homoseksualizm, narkotyki, prostytucją, transseksualizm, namiętność i  nieokiełznaną seksualność.

Przykładem sztuki Movidy filmy jednego z najbardziej popularnych hiszpańskich reżyserów, Pedro Almodovara, a przede wszystkim "Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy" (Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón, 1980), który może zaskakiwać nawet w dzisiejszych czasach. To pierwszy pełnometrażowy film Almodovara, pokazuje młodzież madrycką tamtego czasu, kontrast między ludźmi konserwatywnymi i liberalnymi, wyzwolonymi.
Inne filmy Almodovara związane z ruchem madryckim to "Labirynt namiętności" (Laberinto de pasiones, 1982), "Czym sobie na to wszystko zasłużyłam" (¿Qué he hecho yo para merecer esto?!!, 1984) i Matador (1986).


Movida madrileña. 2011. Memphis : Books LLC

wtorek, 6 stycznia 2015

1000 najczęściej używanych słów - tłumaczenia, definicje (1-100)

Pierwsza część tłumaczenia najbardziej popularnych słów w hiszpańskim. Niektóre słowa mają wiele definicji, niektórych tu nie definiuję bo chciałabym im poświęcić oddzielne posty.
1. que - "co"
2. de
3. no - "nie"
4. a - "do"
5. la - rodzajnik określony żeński
6. el - rodzajnik określony męski
7. es - od czasownika SER "on/ona/ono jest"
8. y - spójnik "i"
9. en - "w"
10. lo
11. un - rodzajnik nieokreślony męski
12. por
13. qué - "co"
14. me
15. una - rodzajnik nieokreślony żeński
16. te
17. los - rodzajnik określony l. mn. męskoosobowy
18. se - "się"
19. con - "z"
20. para - "dla / do"
21. mi
22. está - od czasownika ESTAR "on/ona/ono jest"
23. si - "jeśli"
24. bien - "dobrze"
25. pero - "ale"
26. yo - "ja"
27. eso
28. las -  rodzajnik określony l. mn. niemęskoosobowy
29. sí - "tak"
30. su - "jego/jej"
31. tu
32. aquí - "tutaj"
33. del - de + el
34. al - a + el
35. como - "jak"
36. le
37. más - "więcej/plus"
38. esto
39. ya - "już"
40. todo - "wszystko"
41. esta - "ta"
42. vamos - od czasownika IR "idziemy"
43. muy - "bardzo"
44. hay - "znajduje się"
45. ahora - "teraz"
46. algo - "coś"
47. estoy -  od czasownika ESTAR "jestem"
48. tengo - od czasownika TENER "mam"
49. nos
50. tú - "ty"
51. nada - "nic"
52. cuando - "kiedy"
53. ha - od HABER
54. este - "ten"
55. sé - Preterito Perfecto Simple od czasownika SABER - "wiedziałam/em"
56. estás - od czasownika ESTAR - "jesteś"
57. así
58. puedo - od czasownika PODER - "mogę"
59. cómo - "jak?"
60. quiero - od QUERER "chcę"
61. sólo - "tylko"
62. soy -  od czasownika SER "jestem"
63. tiene - od czasownika TENER "ma"
64. gracias - "dziękuję"
65. o - "lub"
66. él - "on"
67. bueno - "dobry"
68. fue - Preterito Perfecto Simple od czasowników IR/SER - "poszedł (poszła) / był (była)"
69. ser - być
70. hacer - robić
71. son - od czasownika SER - "są"
72. todos - "wszyscy"
73. era
74. eres - od czasownika SER - "jesteś"
75. vez - "raz" - una vez, "dwa razy" - dos veces
76. tienes - od czasownika TENER "masz"
77. creo - od czasownika CREER - "wierzę"
78. ella - "ona"
79. he
80. ese
81. voy - od czasownika IR "idę"
82. puede - od czasownika PODER "może"
83. sabes - od czasownika SABER "wiesz"
84. hola - cześć
85. sus
86. porque - "ponieważ"
87. Dios - "Bóg"
88. quién - "kto"
89. nunca - "nigdy"
90. dónde - "gdzie"
91. quieres - od czasownika QUERER - "chcesz / kochasz"
92. casa - "dom"
93. favor
94. esa
95. dos - "dwa"
96. tan
97. señor - "pan"
98. tiempo - "czas / pogoda"
99. verdad - "prawda"
100. estaba - czas przeszły preterito imperfecto od od czasownika ESTAR

Moja Barcelona, czyli mały przewodnik po stolicy Katalonii cz.1 (Magiczne fontanny, Forteca-Zamek Montjuïc)

Jakiś czas temu miałam okazję spędzić kilka miesięcy w Barcelonie.
Chciałabym opisać w kilku postach miejsca godne polecenia. Nie będę już wracać do opisów dzieł Gaudiego - tutaj jest o nim post, można przeczytać o Casa Mila, Casa Batlló, Sagrada Familia, Park Guell, Colonia Guell. Ja osobiście miałam okazję zwiedzić tylko dwa biletowane miejsca: Casa Batlló i Sagrada Familia. Bilety są niestety dość drogie (koło 20 euro). W tamtym czasie wstęp do Parku Guell był całkowicie darmowy, teraz część też jest płatna. Problemem z wejściem do miejsc biletowanych są duże kolejki (przynajmniej w lato), dlatego warto przyjść z rana albo kupić bilet online (niestety czasem doliczana jest opłata za rezerwację online).

Magiczne fontanny, 
Plaça d'Espanya
Godziny otwarcia.

Jedną z weekendowych atrakcji Barcelony są magiczne fontanny. Muzyka i światło po zmroku dają niesamowity efekt. 

Co więcej, warto odwiedzić tą okolicę także za dnia, zobaczyć piękne widoki i może też odwiedzic MNAC - Muzeum Narodowe Sztuki Katalońskiej.
fontanny za dnia, widok sprzed wejścia do MNAC
Castell de Montjuïc

(5€ - dorosły, do 16 roku życia za darmo - bilety)

Forteca z 1640 roku położona ponad 170 m. n. p. m., piękna panorama 360 stopni - miasto, port i morze. Odgrywała znaczącą rolę w wojnach w XVII i XVIII wieku, później odbudowana i przekształcona w więzienie. Za czasów Franco stała się muzeum broni. Obecnie własność miejska Barcelony.
panorama z Castell de Montjuïc

Do fortecy najprościej dotrzeć autobusem z Plaça d'Espanya.


poniedziałek, 5 stycznia 2015

Najważniejsze czasowniki w języku hiszpańskim

Post adresowany do początkujących, chociaż ci trochę bardziej zaznajomieni z hiszpańskim też mogą załatać jakieś luki :)
Moim zdaniem świetna metoda na naukę języka - zaczynamy od czasowników, później uczymy się je odmieniać, tworzyć podstawowe zwroty, a później reszta słówek.

1. Abrir (otworzyć)    
2. Andar / caminar (iść, chodzić)
3. Apagar (wyłączyć)  
4. Aprender (nauczyć się)
5. Bailar (tańczyć)          
6. Bajar (iść w dół, obniżyć) 
7. Beber (pić)            
8. Buscar (to look for) 
9. Caber (mieścić)    
10. Caer(se) (upaść, spaść)
11. Cambiar (zmieniać, przebrać się)  
12. Cantar (śpiewać)
13. Cerrar (zamknąć)  
14. Comer (jeść)
15. Comprar (kupić)           
16. Conducir (prowadzić pojazd)
17. Conocer (znać, poznać)      
18. Contar (liczyć, opowiadać)
19. Correr (biec)        
20. Cortar (ciąć)
21. Creer (wierzyć)    
22. Dañar (zniszczyć)
23. Dar (dać)    
24. Decir (mówić, powiedzieć)
25. Deletrear (przeliterować)  
26. Despertarse (obudzić się)          
27. Dibujar (rysować)    
28. Dormir (spać)
29. Empezar (zacząć)  
30. Encender (włączyć)
31. Encontrar (znaleźć)  
32. Enseñar (uczyć)                 
33. Entender (zrozumieć)          
34. Enviar / mandar (wysłać)
35. Esconder (chować)  
36. Escribir (pisać) 
37. Escuchar (słuchać)    
38. Esperar (czekać, mieć nadzieję) 
39. Estudiar (uczyć się)  
40. Explicar (wytłumaczyć)     
41. Firmar (podpisać)       
42. Fumar (palić)                
43. Gastar (wydawać pieniądze)    
44. Gritar (krzyczeć)
45. Hablar (mówić, rozmawiać)  
46. Hacer (robić)
47. Intentar (Próbować)
48. Ir (iść) 
49. Jugar (grać)        
50. Lavar (myć)  
51. Leer (czytać)  
52. Levantarse (wstać, podnieść się) 
53. Limpiar (czyścić, sprzątać)        
54. Llenar (wypełniać)        
55. Llorar (płakać)        
56. Llover (padać) 
57. Maquillarse (nakładać makijaż)  
58. Mirar (patrzeć)
59. Nadar (pływać)      
60. Necesitar (potrzebować)
61. Oír (słyszeć)      
62. Olvidar (zapomnieć)
63. Pagar (płacić)          
64. Parecer (wydawać się)
65. Pedir (prosić)                     
66. Peinarse (czesać włosy)
67. Permitir / dejar (pozwalać)    
68. Pensar (myśleć)
69. Perder (stracić)
70. Poder (móc)    
71. Poner (położyć, kłaść)
72. Ponerse de pie (stanąć) 
73. Preocuparse (martwić się)  
74. Prestar (pożyczać) 
75. Probar (próbować)  
76. Querer (chcieć, kochać)   
77. Reírse (śmiać się)      
78. Reparar (naprawiać) 
79. Responder, contestar (odpowoiedzieć)
80. Rezar / orar (modlić się)
81. Romper (złamać, rozbić)    
82. Saber (wiedzieć, znać)
83. Salir (wyjść)                
84. Sentarse (usiąść)
85. Subir (wznieść, iść w gówę )      
86. Tener (mieć)
87. Tener éxito (osiągać sukces)                
88. Terminar / acabar (kończyć) 
89. Tocar (dotykać, grać - na instrumencie muzycznym) 
90. Tomar (brać)                         
91. Toser (kaszleć)
92. Trabajar (pracować)          
93. Traducir (tłumaczyć)
94. Traer (przynieść)      
95. Vender (sprzedać)  
96. Ver (widzieć)                        
97. Viajar (podróżować)                   
98. Vivir (żyć)          
99. Volar (latać) 

"El Canario"

Hiszpański na Gran Canarii różni się nieco od tego z Kastylii - dużo zapożyczeń z języka ludu rdzennego, inny akcent. Nazywany jest el canario. Tak jak w Ameryce Południowej, 2 osoba liczby mnogiej - wy, to ustedes, a nie vosotros, jak jest na Półwyspie Iberyjskim.
Przykładowe regionalizmy:
Irse el baifo: Zapomnieć o czymś. "Se me fué el baifo".
Ni papas ni pescao: Jest mi to obojętne. "A mí no me toca ni papas ni pescao".
Ahí más allá: Jakiś czas temu.
Si le digo le miento: Nie wiem, nie mam pojęcia.
Cachorro: kapelusz.
Guagua: autobus.

Kliknij w link:
Posłuchaj jak brzmi Kanaryjski!