czwartek, 20 września 2012

Antonio Banderas


Antonio Banderas i Imanol Arias w Labiryncie Namiętności 
Odkryty dla kina przez Pedro Almodóvara w filmie Labirynt namiętności (Laberinto de pasiones), 1982. Kolejnym momentem przełomowym w karierze Antonio Banderasa był film Desperado w 1995 roku. Dziś to jeden z najbardziej znanych hiszpańskich aktorów na świecie robiących karierę w Hollywood. Z Pedro Almodóvarem współpracuje do dziś - współpracowali przy 21 filmach, łącznie z najnowszym projektem Almodóvara - Przelotni kochankowie. Głos Banderasa można usłyszeć również w kontynuacjach filmu Shrek - dubbinguje Kota w Butach. Banderas to także reżyser, producent filmowy, model i piosenkarz. 

Antonio Banderas i Salma Hayek w Desperado

José Antonio Domínguez Bandera urodził się w 1960 roku w Maladze w Hiszpanii. Chciał zostać zawodowym piłkarzem, ale jako czternastolatek złamał nogę, co przekreśliło jego plany. Kiedy rok później zobaczył na scenie musical Hair, postanowił, że zostanie aktorem, w związku z czym w wieku 19 lat przeprowadził się do Madrytu w celu rozpoczęcia kariery w hiszpańskim przemyśle filmowym. W 1980 roku ukończył School of Dramatic Art w Madrycie i związał się z hiszpańskim Teatrem Narodowym. Dorabiał w sklepie i jako kelner.

wtorek, 18 września 2012

El pretérito imperfecto (czas przeszły niedokonany)


El pretérito imperfecto (czas przeszły niedokonany) używamy aby:

  • opisać wydarzenia lub osoby w przeszłości:

Cuando era pequeña era tímida.
(Kiedy byłam mała, byłam nieśmiała.)

  • opisać nawyki, zwyczaje z przeszłości:

Todas las mañanas cogíamos el mismo autobús.
(Każdego ranka łapaliśmy ten sam autobus.)

  • opisać obecny stan lub trwająca sytuacja w przeszłości:

¿Qué hacía usted a las cinco? 
(Co państwo robili o piątej?)

  • opisać akcje planowane w przeszłości:

Iba a coger el tren.
(Zamierzałem złapać pociąg.)

niedziela, 16 września 2012

Los hombres de Paco

Paco i jego ludzie to kultowy już hiszpański serial telewizyjny wyprodukowany przez Globomedia i wydany przez hiszpański kanał telewizyjny Antena 3. Jego fabuła obraca się wokół doświadczeń trzech policjantów nieco niezdarnych, ale uczciwych, a serial opowiada o wydarzeniach w ich życiu osobistym, zawodowym i rodzinnym. W epicentrum chaosu znajduje się starszy inspektor Paco. Wspaniały człowiek, który jednak zupełnie nie potrafi zapanować nad kryzysową sytuacją. Pracuje ręka w rękę z dwójką nieudaczników – Mirano i Lucasem, którym ufa bezgranicznie.

Oprócz tego, że to pierwszy serial komediowy o hiszpańskiej policji, jest jedną z pierwszych produkcji hiszpańskich w której występuje czarny humor.

Reżyserią zajęli się Jesús Colmenar, José Ramón Ayerra, Fernando González Molina, David Molina Encinas. Pierwsze emisje wszystkich 9 serii odbyły się w latach 2005-2010 w Antena 3.
Główne role grają Paco Tous (Inspector Paco Miranda), Pepón Nieto (Sub. Insp. Mariano Moreno), Juan Diego (Comisario Don Lorenzo Castro), w serialu występuje także Mario Casas.


sobota, 15 września 2012

La Real Academia Española

Królewska Akademia Hiszpańska (hiszp. Real Academia Española, RAE) to oficjalna instytucja królewska odpowiedzialna za regulowanie języka hiszpańskiego. Jej siedziba znajduje się w Madrycie, w Hiszpanii, ale jest związany z krajowymi akademii językowymi w 21 innych hiszpańskojęzycznych krajach przez Stowarzyszenie Akademii Języka Hiszpańskiego (hiszp. Asociación de Academias de la Lengua Española). Godło RAE to ognisty tygiel, a jego motto to "Limpia, fija y da esplendor" ("Oczyści, naprawi i da splendor").

Real Academia Española została założona w 1713 roku, wzorowana na włoskim Accademia della Crusca (1582) i francuskiej Académie française (1635), w celu "naprawienia słownictwa języka kastylijskiego z przyzwoitością, elegancją i czystością". Król Filip V zatwierdził konstytucję w dniu 3 października 1714, umieszczając RAE pod ochroną Korony.

Ponieważ hiszpańskim posługuje się obecnie pół miliarda ludzi w najodleglejszych zakątkach świata, jej wpływ, zwłaszcza na język mówiony jest w rzeczywistości bardzo ograniczony. Natomiast odgrywa nieocenioną rolę pod względem dydaktycznym, wydawniczym i zachowawczym. Wydaje również wiele publikacji utrzymując czystą linię języka.


czwartek, 13 września 2012

Tango, taniec z Argentyny


Niegdyś był to taniec wyłącznie najbiedniejszych na przedmieściach Buenos Aires. Był zakazany w "wyższych sferach", uznawano go za niemoralny. Tango wywodzi się z niższych klas społecznych Buenos Aires i zawiera w sobie elementy kultury afrykańskiej i europejskiej. Obecnie tango jest jednym z najpopularniejszych tańców latynoamerykańskich, należącym do klasyki światowej.
Dokładne pochodzenie tango - zarówno tańca i samego słowa - nie jest do końca znane. Ogólnie przyjęta teoria głosi, że w połowie 1800 roku, afrykańscy niewolnicy sprowadzeni do Argentyny zaczęli wpływać na lokalną kulturę. Słowo "tango" może być wprost pochodzenia afrykańskiego, wtedy oznacza "miejsce zamknięte" lub "zastrzeżona ziemia." Drugie przypuszczenie to pochodzenie z portugalskiego (i od łacińskiego czasownika tanguere, dotknąć) i została podchwycona przez Afrykanów na statkach niewolniczych. Bez względu na jego pochodzenie, słowo "tango" zyskało obecne znaczenie dzięki afrykańskim niewolnikom.

Argentyna przeżywała ogromną falę imigracji w drugiej połowie XIX wieku i na początku wieku XX. W roku 1869 Buenos Aires liczyło 180.000 mieszkańców, a w 1914 roku liczba ludności wynosiła 1,5 miliona osób. W latach 1860 i 1925, 70% imigrantów byli mężczyźni, którzy przyjechali do Argentyny, aby spróbować szczęścia. Często mężczyźni tańczyć razem, właśnie z uwagi na fakt, że większością imigrantów byli mężczyzn.

Mieszanka korzeni afrykańskich, hiszpańskich, włoskich, Argentyńczyków brytyjskich, polskich, rosyjskich i tubylców spowodowała wymieszanie kultur, zapożyczanie tańca i muzyki od siebie nawzajem. Tango to połączenie form: tradycyjne polki, walce i mazurki były mieszane z popularnym Habanera z Kuby, milonga (rodzaj tańca ludowego), włoskich melodii i candombe z Afryki.

Imigranci w znacznym stopniu przyczynili się do rozwoju tanga, zwłaszcza Włosi, grupa bardzo liczna, to właśnie oni byli pierwszymi muzykami. Nadali tangu jego melancholijny i nostalgiczny powiew.

Tango pierwotnie grał tylko jeden muzyk na gitarze lub akordeonie. Później, powstały tria z gitarą, skrzypce i flet lub klarnet. Instrumenty te zostały wybrane, ponieważ były łatwe do transportu, muzycy często grali w kilku różnych miejscach w jeden wieczór. Trwało to aż do momentu wprowadzenia fortepianu na początku XX wieku. Niemal natychmiast dołączył bandoneon, zastępując akordeon, flet i klarnet. (Bass ostatecznie zastąpił gitarę i "nowoczesna" grupa tango składa się z bandoneonu, skrzypiec, fortepianu i kontrabasu).

Bandoneon dał ostateczny dźwięk tanga, raz na zawsze tango osiągnęło swoje przeznaczenie. Z czasem, tango przyjęło nową modalność, stało się bardziej wybuchowe, poważne i rytmiczne. Nie ma wątpliwości, że bandoneon dał tangu radykalne przemiany nastroju. Tango stało się wyrazem głębokich uczuć.

Rudolf Valentino, Beatrice Dominguez, pierwsza scena tanga w filmie w USA, Czterech jeźdźców Apokalipsy, 1921

Tango zyskało popularność na całym świecie w latach 20. i 30. XX wieku. Taniec pojawił się w filmach, a śpiewacy tanga przemierzali świat. Około 1930 roku zaczął się Złoty Wiek Argentyny. Kraj stał się jednym z dziesięciu najbogatszych państw świata, a muzyki, poezja i kultura rozkwitały. Tango stało się podstawowym wyrazem argentyńskiej kultury, a Złoty Wiek trwał przez lata 40. i 50.

Na początku lat 1950, kiedy nastąpiło załamanie ekonomiczne, w 1955 roku Argentyna była w kryzysie. Tango straciło swoją popularność, zastąpiono je bossa novą, a prawo zabraniało młodzieży przebywania do późna w klubach i barach.

Renesans tanga zaczął się od 1983 i panuje obecnie. Argentyńczycy odnaleźli w nim element swojej tożsamości i powód do dumy narodowej. W latach 2000 rząd argentyński zaczął sponsorować marketing tanga dla celów rozwoju turystyki.

Najbardziej znanymi argentyńskimi kompozytorami tanga są: Astor Piazzolla, Carlos Gardel, Osvaldo Pugliese, Carlos Di Sarli, Francisco Canaro, Juan D´Arienzo i Anibal Troilo.

Tango – taniec i muzyka – to część światowego niematerialnego dziedzictwa kulturalnego ludzkości.

środa, 12 września 2012

Łamańce językowe w hiszpańskim

Zbiór zdań, które mogą sprawić trudności w wymówieniu :) Chociaż moim zdaniem nie są one tak trudne jak nasze polskie łamańce językowe, ale to może dlatego, że hiszpański w wymowie jest ogólnie jednym z łatwiejszych języków (przynajmniej dla nas, Polaków).

¿Cómo quieres que te quiera
si el que quiero que me quiera
no me quiere como quiero que me quiera?
Jak chcesz, żeby cię kochać,
jeśli ten co chcę żeby mnie kochał 

mnie nie kocha jak ja chcę, żeby mnie kochał?

El perro de San Roque
no tiene rabo
porque Ramón Ramírez
se lo ha cortado.
Pies z San Roque 
nie ma ogona, 
ponieważ Ramon Ramirez 
go obciął.

Pablito clavó un clavito.
¿Qué clavito clavó Pablito?
Un clavito chiquitito.
Mały Paul wbił młotkiem gwoździk. 
Który gwoździk wbił mały Paul? 
Malutki gwoździk.

Un tigre, dos tigres, tres tigres
trigaban en un trigal.
¿Qué tigre trigaba más?
Todos trigaban igual.
Jeden tygrys, dwa tygrysy, trzy tygrysy
jadły w polu pszenicy. 
Który tygrys jadł więcej? 
Wszystkie jadły tyle samo.

poniedziałek, 10 września 2012

Machu Picchu

Machu Picchu w języku Indian Keczua oznacza stary szczyt. Jednak ta nazwa została dodana już po podboju Ameryki przez Hiszpanów. To peruwiańskie miasto oryginalnie nazywało się Patallaqta (pata - stopień, llaqta - miasto).

Według przypuszczeń, Machu Picchu mogło być nie typowym miastem, a sanktuarium Dziewic Słońca. Istnieje też teza, że Macu Picchu było posiadłością cesarza Pachacuti. Miasto zostało wybudowane w okresie jego panowania, około 1450 roku, kiedy Imperium Inków było u szczytu, ale z nie do końca wyjaśnionych powodów zostało opuszczone w 1572 roku, w czasie podboju Ameryki przez Hiszpanów. Istnieje przypuszczenie, że duża część mieszkańców zmarła na czarną ospę przywiezioną przez podróżników zanim jeszcze Hiszpanie dotarli do okolic Cuzco.

Hiszpańscy najeźdźcy nigdy nie znaleźli Machu Picchu. Miasto zostało odkryte dla świata dopiero w 1911 roku przez amerykańskiego wykładowcę z Uniwersytetu w Yale, Hirama Binghama. Jednak nie był pierwszą osobą, która tam dotarła w XX wieku. Enrique Palma, Gabino Sánchez i Agustín Lizárraga wyryli swoje nazwiska na jednej ze skał w Machu Picchu 14 lipca 1901 roku.

Machu Picchu to jeden z Nowych Cudów Świata.


sobota, 8 września 2012

Al-Andalus i ślady panowania Maurów na Półwyspie Iberyjskim

Przez 800 lat Arabowie (Maurowie) żyli w Hiszpanii - od ósmego do piętnastego wieku. Ich genialna cywilizacja rozkwitała, gdy reszta Europy tkwiła w Średniowieczu. Maurowie (dzisiaj mieszkańcy Mauretanii) wywarli ogromny wpływ na kulturę i architekturę dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii.
Al-Andalus, co oznacza "stać się zielone na koniec lata" odnosi się do terytorium zajmowanego przez muzułmańskie imperium w południowej Hiszpanii, miast Almeria, Malaga, Kadyks, Huelva, Sewilla, Cordoba, Jaen i Granada. Te miejsca do dziś noszą ślady panowania Maurów.

zamek Maurów, Gibraltar

Arabowie najechali Hiszpanię w 711 roku prowadzeni przez Tariq ibn Ziyad. Siedem tysięcy Arabów na Gibraltarze (Jabal Tariz w języku arabskim, co oznacza Góra Tarika) szybko pokonało chrześcijańskiego króla Wizygotów, Roderyka. Po zaledwie siedmiu latach, Arabowie (lub Maurowie, jak ich nazywano w Hiszpanii), kontrolowali niemal całą Hiszpanię i Portugalię. Napotkali niewielki opór.

Handlowe i polityczne powiązania z Bagdadem oznaczały, że postęp w Bagdadzie wkrótce przyszedł do Kordoby, której dobrobyt i splendor zaczął rosnąć. Założono szkołę muzyczną, zaczęto sprowadzać jedwab ze wschodu. Kordoba stała się dużym i zamożnym miastem z 500.000 mieszkańców (w tym czasie w Paryżu mieszkało 40.000 osób). Ulice w Kordobie były oświetlone lampami naftowymi z mosiądzu, wybudowano 700 meczetów i 900 łaźni publicznych. Wielu bogatych ludzi miało bieżącą wodę w swoich domach, choć były to czasy Średniowiecza.

La MezquitaWielki Meczet z VIII w., lecz wielokrotnie przebudowywany, to jeden z najsłynniejszych meczetów, między innymi ze względu na charakterystyczny las kolumn. Obecnie służy jako katedra rzymskokatolicka.
Alkazar, Kordoba


Medina Azahara
Dziś Medina Azahara to ruiny X-wiecznego arabskiego kompleksu pałacowego położone 7 kilometrów od Kordoby. Kompleks został założony przez kalifa Kordoby Abd ar-Rahmana III. W latach 936-76 wznoszono potężne miasto-pałac. Jego budowa pochłonęła olbrzymie sumy. Sprowadzono ponad 4300 kolumn. Świetność kompleksu trwała krótko, na początku XI w. oddziały Berberów zamieniły pałac w rumowisko, służące później za kamieniołom.


Pierwsze 300 lat panowania Maurów w Hiszpanii zakończyła wojna domowa. Nadal budowali luksusowe pałace i sponsorowali sztukę, muzykę i literaturę tak jak w Kordobie. Wiele miast w Al-Andalus stało się centrami nauki, ale najwybitniejszym przykładem była Sewilla, duże miasto nad rzeką Gwadalkiwir.

La Giralda wybudowana została jako minaret meczetu, ale obecnie pełni rolę dzwonnicy chrześcijańskiej katedry.

Alkazar w Sewilli uznawany jest za najwybitniejsze dzieło architektury mauretańskiej w Hiszpanii. Alkazar to warowny a zarazem reprezentacyjny pałac mauretański.

Alkazar, Sewilla
Końcowy okres kontroli mauretańskiej w Hiszpanii trwał od 1232 roku do roku 1492. Był to czas pełen walk. Islamskie armie z północnej Afryki zostały zaproszona przez władców Taifa do pomocy w powstrzymaniu inwazji chrześcijańskiej na mauretańskim terytorium. Almorawidzi i Almohadzi, którzy przyszli na pomoc Maurom powstrzymali Chrześcijan tylko na jakiś czas. Żadna ze stron nie odniosła zdecydowanego zwycięstwa. Jednocząc razem wojska Chrześcijanie skutecznie przejęli Kordobę i Sewillę. Tylko królestwo Grenady pozostało pod wpływami Maurów jeszcze przez ponad wiek.

"Quien no veía Granada, nada veía"
"Kto nie widział Grenady, niczego nie widział"
(przysłowie hiszpańskie)

Największym arcydziełem architektury arabskiej w Grenadzie z pewnością jest Alhambra, czyli czerwona forteca, zespół pałacowy zbudowany w XIII wieku. Możemy znaleźć tam niezwykłe bogactwo dekoracji wnętrz.
Alahambra, Grenada
płytki azulejos, Alahambra

zdobiony dach, Alahambra


Po długim oblężeniu, mauretański król Granady przekazał piękny pałac Alhambra Ferdynandowi i Izabeli. Jednym ze świadków kapitulacji był Krzysztof Kolumb, który przyszedł prosić królową Izabelę o finansowe wsparcie dla swych podróży do Nowego Świata. Rok 1492 dla jednych był końcem, dla innych początkiem.


piątek, 7 września 2012

Oscar de la Renta, projektant z Dominikany


Oscar de la Renta jest jednym  z najlepszych i najbardziej znanych projektantów mody na świecie. Jego sukces jest w dużej mierze wziął się ze zdolności do przeniesienia cech mody europejskiej na rynek amerykański. Zaowocowało to w jego przypadku powstaniem jednego z najlepiej prosperujących domów mody na świecie.

Oscar Aristides de la Renta Fiallo urodził się na Dominikanie w latach trzydziestych 20. wieku. Jego matka była z pochodzenia Dominikanką, a ojciec Hiszpanem. Oscar kształcił się w szkole sztuk pięknych w swojej rodzinnej miejscowości. Od małego interesował się sztuką. Doprowadziło to do przeprowadzki do Hiszpanii, kiedy miał dwadzieścia lat, aby studiować malarstwo w Madrycie. Aby zarobić na życie zaczął pracować jako ilustrator dla domów mody w mieście, które ostatecznie doprowadziłoby do jego podjęcia stażu u jednego z czołowych projektantów Hiszpanii. Następnie przeniósł się do Paryża, tam pracował dla wielu innych projektantów. Przełom przyszedł, kiedy zaczął pracować dla Elizabeth Arden w 1963 roku. Ich współpraca była bardzo owocna. Koncentrowali się  na ubraniach gotowych do noszenia. Po zaledwie dwóch latach razem Oscar de la Renta postanowił zacząć pracę się na własną rękę i stworzył swoją własną linię odzieżową. De la Renta nadal skupiał się na ubraniach gotowych do noszenia.
 Oscar de la Renta jest jednym z najbardziej utytułowanych projektantów na rynku od lat. Jest tak głównie dlatego, że dobrze rozumie potrzeby rynku. Równie ważne jest to, że zna się lepiej na biznesie niż wielu jego konkurentów. Większość z nich skupia się wyłącznie na wymyślaniu czegoś, co ich zdaniem wygląda dobrze. Oscar de la Renta z drugiej strony zapewnia, że ​​jego ubrania są praktyczne. Projektuje coś, co kobiety rzeczywiście noszą. Doprowadziło to do tego, że osiąga o wiele większą sprzedaż niż konkurencja.

wtorek, 4 września 2012

La Habana - główny hiszpański port Nowego Świata

Hawana została założona w 1515 roku na południu wyspy Kuba, jednak po kilku latach (w 1519 roku) została przeniesiona na miejsce, gdzie znajduje się do dziś. Hawana była pierwotnie portem handlowym, który regularnie atakowany był przez piratów i korsarzy francuskich. Pierwszy atak i związany z nim pożar miasta miał miejsce w 1555 roku, stał za tym francuski korsarz Jacques de Sores. Takie ataki przekonały Koronę Hiszpańską do sfinansowania budowy pierwszych twierdz w głównych miastach - nie tylko ze względu na piratów, ale również aby móc mieć większą kontrolę nad handlem z Indiami Zachodnimi, i ograniczyć czarny rynek, który rozwijał się ze względu na restrykcje handlowe nałożonych przez Casa de Contratación Sewilli (sterowany przez koronę dom handlowy, który posiadał monopol na handel Nowego Świata).


Fort El Morro


W dniu 20 grudnia 1592 król Hiszpanii Filip II przyznał Hawanie tytuł miasta. Później o Hawanie oficjalnie mówiono jako "klucz do Nowego Świata i przedmurza Indii Zachodnich".
Jednocześnie kontynuowano wysiłki na rzecz budowy i ulepszania infrastruktury obronnej miasta.

W 17. wieku Hawana znacznie się rozrosła. Nowe budynki zostały zbudowane z najbardziej powszechnych materiałów wyspy, głównie drewna, łącząc różne style architektoniczne Półwyspu Iberyjskiego, jak również zapożyczano obficie od budownictwa kanaryjskiego.

W połowie 18. wieku Hawana miał ponad siedemdziesiąt tysięcy mieszkańców i była trzecim co do wielkości miastem w Ameryce, w rankingu za Limą i miastem Meksyk, ale przed Bostonem i Nowym Jorkiem.




niedziela, 2 września 2012

Skąd hiszpański w Ameryce?

Jak wszyscy wiemy, Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę w 1942 roku (chociaż Wikingowie byli na Nowej Fundlandii już około 1000 roku, a na Grenlandii nawet wcześniej). Wtedy rozpoczęła się ekspansja języków i kultur europejskich w Ameryce. W przypadku Ameryki Środkowej i Południowej, kontynent zdominowały wpływy portugalskie i hiszpańskie.

Kolumb szukał nowej drogi do Indii. Popełnił błąd Toscanelliego - uważał, że Indie są bliżej i nie ma po drodze innych kontynentów. Słowo Ameryka pojawiło się po raz pierwszy w 1507 roku u kartografów Martina Waldseemüllera i Matthiasa Ringmanna od imienia Amerigo Vespucciego, który był pierwszym Europejczykiem, który zasugerował, że ziemie nowo odkryte przez Europejczyków nie były Indiami, ale "Nowym Światem" nieznanym na Starym Kontynencie.

Jednak dla ludów tubylczych Ameryki wyprawy Europejczyków były tragicznie. Wszyscy stali się w niedługim czasie wykorzystywani jako tania siła robocza. W przypadku Indian w niektórych częściach obu Ameryk doszło praktycznie do zagłady ich kultur, języka, a nawet wyniszczenia całych grup ludności. Mimo to, Indianie nadal stanowią duży odsetek ludności Peru i Boliwii. Najbogatsze grupy społeczne Ameryki to potomkowie Europejczyków.

Obecnie językiem hiszpańskim posługuje się około 193,243,411 mieszkańców Ameryki Południowej.